De Hawkins link
Bronnen: Victor M. Lansink; Duitse Lijntje, Holland.com, Gennepnu.nl
In het voorjaar van 1945 wilde veldmaarschalk Bernard Montgomery met een tangbeweging het gebied tussen de Roer en de Rijn bevrijden. Onder de naam “Operation Veritable” (werkelijk of beslissend) startten de geallieerden een offensief dat tot de grootste en meeste belangrijke operaties uit de Tweede Wereldoorlog behoort. Operation Veritable ook bekend onder de naam “Het Rijnlandoffensief” of “slag om het Reichswald”. Rondom Nijmegen verzamelen zich begin februari een kwart miljoen geallieerde militairen, Op 8 februari beginnen ze – gesteund door 1500 kanonnen een aanval op de Duitse verdedigingslinies. Terwijl een gecombineerde Brits-Canadese legermacht onder leiding van de Canadese generaal Crerar en de Britse luitenant-generaal Horrocks vanuit Nijmegen de aanval inzet beginnen Amerikanen in het in het zuiden. (Roermond) met een offensief dat de naam “Grenade” draagt.
De tangbeweging die zo ontstaat moet de weg naar de Rijn en later naar nog meer oostelijk gelegen gebieden vrijmaken. Het slechte weer en de felle weerstand vertragen de aanval aanzienlijk. Op 22 februari komt deze zelfs vrijwel tot stilstand. De Amerikanen onder leiding van luitenant-generaal Simpson weten op 23 februari de Roer over te steken en redelijk snel daarna de tangbeweging naar het noorden te voltooien.
Bij de voorbereiding van beide operaties was al snel duidelijk dat de aanvoer van troepen en materiaal voedsel, wapens, munitie) en de afvoer van gewonden en de een logistiek probleem vormde. Dat werd mede veroorzaakt doordat de spoorbruggen bij Mook en Gennep niet beschikbaar waren. Beide bruggen werden namelijk door terugtrekkende Duitse troepen op 17 en resp. 18 september opgeblazen. Station Nijmegen was overbelast en lag bovendien binnen het bereik van Duits geschut. Ook de inmiddels door geallieerden aangelegde baileybrug bij Oeffelt bood te weinig soelaas. Vandaar dat voor een bijzondere oplossing werd gekozen. Men besloot tot aanleg van een militaire spoorverbinding tussen Wijchen en Hommersum. Verantwoordelijk voor de aanleg werd een genie afdeling met de naam ROC: “Railway Operating Company“. Het waren in feit twee trajecten die werden verbonden door een reeds bestaande lijn (Nijmegen-Venlo). Het eerste deel (“Avoiding link of Division” ) (ned. = “ontwijkende verbinding”) van 5 km lang en liep van Wijchen via Neerbosch, Malden naar de spoorlijn Nijmegen Venlo en sloot daarop aan net ten noorden van het huidige zweefvliegveld. Het traject werd in 4 weken tijd aangelegd.
Het tweede deel van de lijn werd “Hawkins link”genoemd en begon bij station Molenhoek (Mook-Middelaar) en liep aan de oostkant van Mook over de Bovenste weg en de Fabritiusstraat bereikte men de Rijksweg. Het liep het aan de oostkant van de weg richting Plasmolen. Opmerkelijk was dat de weg nu aan beide zijden door rails werd begrensd. Aan de westkant liep namelijk het spoor van de MBS-tram. Beide sporen liepen samen op tot camping de Geuldert (Plasmolen). Van daaraf ging het militaire spoor iets oostelijker via de Langstraat richting Milsbeek. Door de kern van de Milsbeek om vervolgens zuidelijk van de “Onderkant” richting CNC. Bij deze compostfabriek voor champignons lag een wisselplek met twee kruissporen.
Op deze plek “Forest Loop” konden treinen elkaar passeren. Vervolgens liet de spoorlijn parallel aan de Aaldonksestraat richting Ottersum. Bij Maria Roepaen lag een scherpe bocht naar het zuiden. Het spoor passeerde de Kleefseweg en kruiste de Niers over een houten brug. Deze brug was van hout en bestond uit zeven overspanningen van 1,8 meter.
Eenmaal over de Niers ging het liep het spoor langs de hoeve ‘t Oord en de Oordseweg en sloot tenslotte bij km. 50.1 (anderhalve kilometer ten oosten van station Gennep, bij het huidige militaire terrein op de Looier Heide) aan op de spoorlijn Boxtel-Goch: Hommersum Junction, oftewel Hommersum aansluiting, vernoemd naar de enkele kilometers verderop gelegen plaats.
Eind januari werd begonnen met de aanleg en 26 februari werd ze ingebruikname genomen. 4 weken voor 15 km! Omdat geen – i.t.t. hetgeen gebruikelijk is -grindbed maar zandbed gebruikt is de kwaliteit van deze spoorlijn “matig”. Er mag dan ook maar met een snelheid van 30 km/h worden gereden. Hoewel niet precies bekend is welke goederen over de lijn zijn vervoerd, is de eerste trein volgens historici een brandstoftrein. (Benzine). De aansluiting op het traject van de NBDS verliep via een boog waarbij de sporen op het laatste deel enige tijd parallel aan elkaar liepen voordat men met een wissel van spoor kon veranderen. Er hebben zich ook ontsporingen op dit traject voor gedaan. De gevolgen bleven echter beperkt door de lage snelheden. Omdat kort na de aanleg de geallieerden al veel dieper in Duitsland zaten werd de lijn nog hoofdzakelijk bereden door treinen met verlofgangers en gerepatrieerden. Op 11 juni 1945 werd de exploitatie van de lijn overgedragen aan NS. In de zomer van 1946 zijn alle lijnen, kruisingsstations en inhaalsporen opgebroken. Ze hadden geen nut meer en de vele spoorovergangen hinderden vaak het gewone wegverkeer. Alles heeft slechts ruim een jaar bestaan.
